Súdwest-Fryslân

Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft zich uitgesproken vóór huurliberalisatie. De huur van 600.000 woningen wordt zo snel mogelijk vrijgegeven, dankzij CDA, VVD, LPF en SGP. Dat gebeurt in een aantal regio’s vanaf 2008. Verhuurders moeten al vanaf 2006 gaan bijdragen aan de huurtoeslag, een flinke meevaller voor het Rijk. Het nieuwe huurbeleid komt er dan ook, omdat het kabinet Balkenende bezuinigt. Ook de korting op de huurtoeslag maakt onderdeel uit van het pakket bezuinigingsmaatregelen. De Nederlandse Woonbond verbaast zich vooral over de opstelling van het CDA. De keuze om het huren zoveel duurder te maken, staat haaks op het verkiezingsprogramma van deze partij.

Dat de VVD vindt dat er te veel sociale huurwoningen in Nederland staan, is al langer bekend. Het verkiezingsprogramma van de VVD is daar ook duidelijk over. Het liefst liberaliseert men de hele huursector. Tweede Kamerlid Hofstra spreekt in dat kader graag van toestanden “zoals we die uit de voormalige DDR kennen”. Het CDA zegt echter bij voortduring dat er niet geliberaliseerd wordt als er niet voldoende betaalbare woningen zijn voor huurders die geen markthuur kunnen opbrengen. Bovendien stelt men de lagere inkomens te willen ontzien. In het CDA-verkiezingsprogramma staat daarover dat huurtoeslagontvangers hoogstens 15 procent van hun inkomen mogen verhuren. Dat percentage komt door het nieuwe huurbeleid echter op ruim 25 procent te liggen. En de lagere middeninkomens krijgen het nog zwaarder te verduren. Hun huurquote wordt maar liefst 35,7 procent.

Vooral ouderen zullen er in koopkracht sterk op achteruit gaan, terwijl hun inkomen (op zijn best) gelijk blijft. Ernstig is daarbij de grote onzekerheid voor het geval men zijn partner verliest. Dat kan een behoorlijke inkomensdaling met zich meebrengen. Toch mag men als huurder van een te liberaliseren huurwoning per 1 januari 2007 geen huurtoeslag meer aanvragen. Degene die achterblijft en de huur niet meer kan betalen, moet op zoek naar een goedkopere woning. Hij is gedwongen te verhuizen. De eventuele spaarcentjes zijn voor de verhuiskosten en inrichtingskosten. En natuurlijk moet men dan nog het geluk hebben een betaalbare woning te vinden.

Tijdens het verkiezingsdebat op de radio (29 oktober) stelde Jan Peter Balkenende als lijsttrekker van het CDA dat er eerst gebouwd moet worden voor de huren omhoog mogen. Ook het CDA tweede kamerlid Van Bochove heeft steeds geroepen dat er voldoende betaalbare alternatieven moeten zijn voor huurders die een markthuur niet kunnen betalen. Die betaalbare alternatieven zijn er echter niet en de Woonbond moet helaas vaststellen dat die er voorlopig ook niet komen. In 2005 kwamen er bijvoorbeeld netto maar 2188 nieuwe huurwoningen bij. Woningen die ook nog eens hoofdzakelijk in het dure segment vallen.

Nog in 2005 keerde het CDA zich tegen het vrijgeven van de huren in 2008. Dat zou pas in 2010 mogen gebeuren, onder de strikte voorwaarde dat het woningtekort dan tot aanvaardbare proporties zou zijn teruggebracht. Want “van liberalisatie in een gespannen markt komen ongelukken”, aldus fractievoorzitter Maxime Verhagen in de Telegraaf. Nu legt het CDA zich zonder slag of stoot neer bij het feit dat de huren in de regio's waar de afgesproken bouwproductie wordt gehaald, tóch volledig worden vrijgegeven in 2008. Ook andere belangrijke kritiek die het CDA eerder uitte, bleek in de debatten over de wet totaal verstomd.

Kortom: door de nieuwe huurwetgeving zullen de huren de komende jaren sterk stijgen. Huurtoeslagontvangers in een woning die op de nominatie staat voor liberalisatie, worden op termijn gedwongen te verhuizen. De rechtspositie en rechtszekerheid van huurders in het algemeen wordt ernstig verzwakt. En voorts is de wet zo ingewikkeld dat niemand het nog snapt, wat aanleiding wordt voor een ongekend aantal huurgeschillen en juridische procedures tussen huurders en verhuurders. Nu de Eerste Kamer aan zet is, zal de Woonbond die erop attenderen dat dit nieuwe wetsvoorstel aan alle kanten rammelt.

Amsterdam, 1 oktober 2006