h

SP Fryslân is bezorgd

19 september 2017

SP Fryslân is bezorgd

De SP in Fryslân is zeer bezorgd over de acties van aardgasproducent Vermilion, die in een groot gebied van ruim 700 km2 seismisch onderzoek wil gaan doen en daar op sommige plaatsen al mee bezig is. Zo brengt Vermilion in kaart waar in de toekomst geothermische energie kan worden opgewekt. Dit is energie die wordt gewonnen uit aardwarmte. Het is een duurzame energiebron. De warmte wordt bijvoorbeeld gebruikt voor de verwarming van woningen en gebouwen.

Bij boringen dieper dan 500 meter in de aarde is de Mijnbouwwet van toepassing. In Nederland is het zodanig geregeld dat het opsporen en het winnen van een delfstof of aardwarmte alleen met toestemming (concessie) van de staat mag worden uitgevoerd. Voor het boren naar aardwarmte is een aardwarmtestartvergunning (voorheen opsporingsvergunning) benodigd. Na het boren zal een winningsvergunning aangevraagd moeten worden voor het daadwerkelijk exploiteren van de bron.

SP is blij met duurzame energie

De SP juicht de overstap van fossiele brandstof naar duurzame energie (bijvoorbeeld zonne-energie, windenergie) van harte toe. Aardwarmte is ook een duurzame energiebron.

Toch zijn we zeer bezorgd!

Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) heeft kortgeleden in een hele duidelijke brief aan de verantwoordelijk minister aangegeven dat de veiligheid en de bescherming van het milieu op dit moment onvoldoende gegarandeerd kan worden bij de ontwikkeling en uitvoering van geothermieprojecten. Volgens het SodM moet niet alleen de sector, maar ook het ministerie van Economische Zaken (EZ) aan het werk. Het ministerie van EZ moet winningsplannen voor geothermieprojecten beoordelen en goedkeuren. Daar bestaat nu echter een achterstand in, waardoor projecten al zijn gestart terwijl de winning en risico’s nog niet zijn onderzocht.

Er moet, ook bij diepe geothermie, nauwgezet onderzoek worden gedaan naar de mogelijke bijeffecten en risico’s voor de omgeving, voor het grondwater (kans op verzilting), voor het welzijn van de inwoners en de leefomgeving. Zijn er kansen op aardbevingen? Dit hoort, wat de SP betreft voordat er een vergunning wordt afgegeven, ook goed met de inwoners te worden besproken.

Om delfstoffen of aardwarmte te mogen winnen moeten ondernemingen dus onder andere een winningsplan hebben dat is goedgekeurd door de Minister van Economische Zaken. In de praktijk blijkt echter geen enkele geothermist over een goedgekeurd winningsplan te beschikken. Dat kan leiden tot zeer onverantwoorde gevaarlijke situaties omdat er dan ook geen voorwaarden zijn gesteld aan o.a. de veiligheid en de gevolgen van schades voor mens en natuur.
Daarom dringt de SP er bij Gemeentes en de Provincie op aan om bij het ontbreken van een door de Minister van Economische Zaken goedgekeurd winningsplan geen diepe geothermie toe te staan. Gemeenteraden dienen zich ook eerst goed te laten informeren over de mogelijke ernstige gevolgen en risico’s.

Vermilion wil nog steeds gas winnen!

Een ander punt van grote zorg is dat Vermilion het seismisch onderzoek gebruikt om nieuwe gasvelden op te sporen of bestaande velden nog beter in kaart te brengen. Wordt er gas gevonden, dan zal Vermilion dat ook echt uit de grond halen. Daarmee loopt een nog veel groter deel van Fryslân risico’s met mogelijke gevolgen die nog niet zijn te overzien.

De Fryske Gemeenten en de Provincie hebben samen, middels een manifest, te kennen gegeven aan de landelijke overheid, aan de verantwoordelijker minister, tegen nieuwe gaswinning te zijn. En toch lukt het Vermilion en de NAM om op diverse nieuwe plekken in onze provincie naar gas te boren. De kern van onze democratie is dat burgers hun vertrouwen stellen in politieke ambtsdragers. Met de bescherming van de grondrechten, dat van eigendom voorop, maar ook het recht op gezondheid en een gezond leefmilieu, lijkt het echter droevig gesteld. Rechtsbescherming, rechtsgelijkheid en rechtszekerheid zijn voor de inwoners ver te zoeken. Juist daar ligt een belangrijke taak voor de gemeenten en de provincie.

Bodem en gebieden werden en worden beschadigd in het belang van geld verdienen. De gemeenten en de provincie nemen grote risico’s voor flora en fauna, voor recreatie en toerisme, voor de uitstraling van de eigen woon- en leefomgeving. De lobby van onder andere de gaswinbedrijven is nu kennelijk zo groot dat deze schuldaansprakelijkheid totaal verdwenen is en de burger in de kou is komen te staan. Natuurlijk wordt er geroepen dat burgers naar de rechter kunnen, maar we weten ook allemaal dat er bij schade altijd sprake is van meer- of mededaderschap en de burger nooit één partij op verantwoordelijkheid kan aanspreken.

Vermilion legt vooral de nadruk op het duurzame karakter van geothermie. Vermilion geeft echter tevens aan dat ze de winsten die ze verkrijgen met gaswinning nodig hebben om de geo-thermie te financieren. Er is dus een grote focus op de kostprijs. Daarmee lopen we het risico dat Vermilion de kosten zoveel mogelijk zal willen drukken en geothermie zal willen zien als de goedkopere oplossing voor fossiele energie. Ook de andere partijen in de hele geothermieketen, van onderzoek tot inzet van aardwarmte,  proberen daarbij kosten zo laag mogelijk te houden. Dit kan er mede de oorzaak van zijn dat er in de praktijk incidenten hebben plaatsgevonden die mogelijk veroorzaakt zijn door het gebruik van goedkope, maar inferieure materialen of aan de inzet van onvoldoende gekwalificeerd personeel. Ook voor het personeel zijn er dus risico’s! Het is dus zeer belangrijk om in de Mijnbouwwet vast te leggen dat alleen de best beschikbare techniek mag worden ingezet en zo beter te garanderen dat een hoog veiligheidsniveau wordt gehanteerd. Het doel van Vermilion is uiteindelijk om winst te maken; hoe meer hoe beter, zullen de aandeelhouders zeggen. Dat maakt het risico groot  dat veiligheids- en milieurisico’s minder belangrijk worden gevonden door de sector die over het algemeen maar een matig ontwikkelde veiligheidscultuur kent. Volgens SodM wordt wet- en regelgeving niet goed nageleefd. De sector is nog onervaren, beperkt in omvang en deelt kennis onvoldoende.

De Mijnbouwwet moet volgens de SP zodanig worden aangepast dat strenge eisen worden gesteld aan de deskundigheid van partijen. Daarnaast lijkt er weinig oog te zijn voor de noodzaak van financiële garanties voor de “full life cycle” van het hele project (van boren tot en met ontmantelen van installaties) en om tegenvallers op te vangen. Uitgangspunt zou moeten zijn, dat voor Vermilion iets gaat ondernemen, eerst de feiten moeten worden vastgesteld; niet alleen zakelijk, maar ook moreel. En moet een verantwoorde procedure met een eerlijke, overzichtelijke en inzichtelijke verdeling van kosten en opbrengsten opzetten. Burgers in wingebieden mogen daarbij nooit met de overlast of met risico’s van schade worden opgezadeld. Naast het seismische risico kan er ook een aansprakelijkheidsdilemma ontstaan als gaswinning en geothermie (en zoutwinning) in hetzelfde gebied plaatsvinden.

De SP wil samen met de inwoners de woon- en leefomgeving zo veilig en aantrekkelijk mogelijk maken voor iedereen en zich graag inzetten voor duurzaamheid. Voor de SP telt het welzijn van alle mensen en daarmee verbonden de natuur. Alles wat we doen in het leven, doen we op basis van respect.  Menselijke waardigheid, gelijkwaardigheid en solidariteit zijn daarbij onze kernwaarden.

Wij zijn met z’n allen verantwoordelijk voor de wereld van morgen. Wij zijn met z’n allen verantwoordelijk voor de erfenis die we aan onze kinderen en kleinkinderen achterlaten!

Machiel H.J.L. Aarten
Statenlid Provinciale Staten SP Fryslân

Reactie toevoegen

U bent hier